La Tertulia Malory escueye ‘Tiempu d’escoria’, de Xosé Nel Riesgo, como meyor llibru n’asturianu del añu 2022

La Tertulia Malory, de L’Entregu, escoyó como meyor llibru n’asturianu de tolos que s’editaron nel 2022 la novela Tiempu d’escoria, del escritor Xosé Nel Riesgo. El xuráu formáronlu los escritores Xulio Arbesú, José Luis Rendueles, Solinca Turbón, Roberto Corte, Aique Fernandi, Beatriz Quintana Coro, David Fernán, Chechu García y Henrique G. Facuriella, que fallaron el premiu nun actu celebráu na tertulia’l sábadu 18 de payares de 2023.

El xuráu destacó, nel acta del fallu, cómo «dende los güeyos d’un neñu y con una narrativa mui áxil, l’autor constrúi un testimoniu, en forma de crónica, de la vida nes barriaes del Avilés industrial de los años setenta del sieglu XX, al empar que ye quien a emocionanos col procuru y fondura colos que recuerda la figura materna»; el xuráu tamién quixo rescamplar la gran calidá de la producción lliteraria n’asturianu del añu 2022, lo que fixo que la decisión de premiar la novela de Xosé Nel Riesgo se garrara por mayoría depués d’una votación bien encesa.

El gallardón consiste nuna ilustración d’Alfonso Zapico y una medaya conmemorativa, que se van entregar nun actu públicu en L’Entregu en feches próximes.

Esta ye la decimosegunda vez que’l grupu concede esti premiu, l’añu pasáu resultó ganadora la novela de Xulio Viejo Onde’l caos se texe y se destexe y, n’ediciones anteriores, premiáronse les obres Les isles inciertes, de Xuan Bello; Memoria de Tuña, d’Antón García; Incorrectos, de David Artime; El llibru póstumu de Sherezade, de Raquel F. Menéndez; Lluvia d’agostu, de Francisco Álvarez; L’aire ente la rama, d’Ángeles Carbajal; Más espeso que l’agua, de Consuelo Vega; Carne de melandru, de Milio Rodríguez Cueto; La Chelita, de Ruma Barbero, y La ñeve del Cuquiellu, de Xabiero Cayarga. Con esti gallardón, el grupu que lu entama quier prestixar les lletres asturianes, al tiempu que se da difusión a les obres que, a criteriu del xuráu, se consideren los meyores llibros escritos cada añu n’asturianu.

Tiempu d’escoria ye la quinta novela de Xosé Nel Riesgo, depués d’El cai nunca duerme (1988), Parque temáticu (2005), Escrito na ceniza (2007) y Venti negrinos (2014).

Tiempu d’escoria ye una novela narrada dende una señardá amargurienta y, en della midida, anónima, porque’l protagonista y narrador nun tien nin tan siquiera nome. Pero esto faila entá más universal, a lo menos, más xeneracional: una xeneración d’asturianos fíos del desarrollismu qu’arrecostinaron con tolos debes d’esti y con dalgún de los sos haberes. La muerte de la madre fai al narrador alcordase de los díes d’infancia nos barrios por construir del Avilés industrial de los primeros años de la década de los setenta del sieglu pasáu. A la contra de l’Asturies del desenrollu y rica que nos contaron, l’Asturies real, la de la escoria y el subdesarrollu, la de la contaminación y les barriaes obreres enllenes de xente allegao de les zones rurales o de fuera, ye la que retrata esta novela. Cuéntala un adultu qu’entá recuerda la emoción del nenu que foi al dir d’espedición pel ríu «condoneru», o’l mieu al albidrar dellos misterios de la vida a los que nun-yos dio nome hasta munchos años depués, cuando yá’l mundu yera otru y él yá nun yera’l mesmu.

Xosé Nel Riesgo (Avilés, 1963) ye llicenciáu en Xeografía y máster n’Historia y Análisis Sociocultural pola Universidá d’Uviéu. Anguaño pon clas na Enseñanza Secundaria Obligatoria. Xunta Dolfo Camilo Díaz fundó nos años ochenta del sieglu pasáu la revista lliteraria Al Bellume. Narrador de muncha sonadía, de llingua rápida, chanciosa y aceda, diose a conocer con El cai nunca duerme (1989), novela de xéneru, cola que se sumó a una corriente bien de moda daquella n’Asturies. Tres d’años ensin publicar novela, nel 2005 sacó Parque temáticu, pa siguir con Escrito na ceniza (2007) y Venti negrinos (2014), cuasimente una segunda parte de la crítica y coñona Parque temáticu. Cuentos de la nevera, recopilatoriu publicáu nel 1997, tuvo una segunda edición nel 2018.